گفتار اندر ستایش سلطان محمود

دکتر خالقی در شرح بیت های این قسمت نوشته اند:

" البته من شک دارم که امیر نصر یا سلطان محمود هرگز شاهنامۀ فردوسی را دیده بوده باشند، زیرا چنین ممکن نیست چنین امرای فاضل و هنردوست و تیزهوشی شعر فردوسی را ببیتد و تحت تاثیر آن واقع نگردند.

بنا بر این من رای خود فردوسی که علت غائی نا امیدی خودش را از محمود دخالت حسودان  و بدطینتان می داند ، تا خلاف آن ثابت نشود، قبول میکنم. و این دخالت هم به نظر من بدین صورت بوده که اصلا جلوی اینکه شاهنامه به نظر محمود برسد به طریقی گرفته شده بود."

.

.

خ- 23: اکنون پادشاه را در رزم و بزم و دانش مدح کن

خ- 25: که رای او از خرد تغذیه می کند

خ- 29: میر نصر در این بیت برادر کوچکتر سلطان محمود است که هنردوست و ادب پرور بود

خ- 30: به معنی نی تیر و نیزه باز هم در شاهنامه آمده است

خ-  36 تا 39:سلطان محمود از قحطی نیشابور خبردارشده بود ، فرمان باز کردن درهای انبار غله، و و بخشیدن نیمی از خراج آن سال را صادر کرده بود  و همین است که خبر آن به فردوسی هم رسیده بود و فردوسی دهقان هم از این بخشش شاهانه خرسند شده ، محمود را به بیتی که تفسیر کردیم  مدح فرموده است.

خ- 40: بر آن اشاره به عهد انوشیروان است

خ - 45: نامه در این بیت اشاره به فرمان سلطان در مورد بخشیدن نیمِ خراج است.

.